Światowy Dzień Lalkarstwa 2022

ŚWIATOWY DZIEŃ LALKARSTWA

Teatr  lalek towarzyszy cywilizacji od początku historii. Niektóre opowieści mówią, że jest dany przez Bogów. Jest wytworem cywilizacji i nieodmiennie jest podziwiany od stuleci na całym świecie niezależnie od kontynentów. Różne formy teatru lakowego- od teatru jednego aktora do przedstawień w wykonaniu zespołów- stanowiły rozrywkę  dla głów koronowanych i dla zwykłych ludzi. Przez stulecia lalkarze, wraz ze swoimi lalkami, wędrowali różnymi szlakami docierając do najdalszych krańców kontynentów. Sztuka lalkarska zawsze była międzynarodowa. W spojrzeniu na dzieje teatru lalek w Polsce widać, że to zespoły włoskie, francuskie, niemieckie najczęściej dawały spektakle na zamkach i po gospodach. Była to rozrywka dla wszystkich, bez dedykowania tej formy  dla dzieci. Dopiero  XIX i XX wiek  przyniósł  spektakle skierowane programowo dla dzieci i tak jest do tej pory. Próby stworzenia  różnych organizacji lalkarskich były podejmowane także na ziemiach polskich w XX wieku, ale dopiero  Kongres Czeskich Lalkarzy w 1928 w Pradze roku  stał się podstawą do europejskiej działalności lalkarzy w formie Międzynarodowej Unii Lalkarskiej UNIMA, która na tym kongresie została powołana. UNIMA jako najstarsza  organizacja teatralna na świecie, jako organizacja pozarządowa,  zrzesza lalkarzy i przyjaciół teatrów lalkowych.  Posiada status konsultacyjny UNESKO, jest stowarzyszona z Międzynarodowym Instytutem Teatralnym. Siedziba UNIMA znajduję się obecnie  w e Francji, w Charleville-Mezieres. Działa w kilkudziesięciu krajach na świecie i zajmuje się upowszechnianiem sztuki teatru lalek. Polski Ośrodek Międzynarodowej Unii Lalkarskiej  POLUNIMA został  utworzony w 1961 roku, chociaż kontakty działaczy teatralnych z UNIMA trwały już od jej utworzenia. Inspiratorem tych działań był Henryk Ryl, ówczesny dyrektor  TL „Arlekin” w Łodzi i także  współzałożyciel, w 1980 roku,  naszego Działu Widowisk Lalkowych. Podstawowym zadaniem POLUNIMA jest organizowanie współpracy lalkarzy z różnych krajów w formie festiwali lalkowych, wystaw, warsztatów, wydawnictw o zasięgu ogólnopolskim i międzynarodowym. Do stałych osiągnięć  POLUNIMA należą festiwale lalkowe w Opolu, Bielsku-Białej, w Łomży, w Puławach, gdzie prezentowane są  najlepsze spektakle lakowe z Polski i zagranicy. Siedziba POLUNIMA przez wiele lat była w Łodzi, w TL „Arlekin”. Obecnie znajduje się w Białymstoku.

MUZEUM ARCHEOLOGICZNE I ETNOGRAFICZNE PRZYGOTOWAŁO EKSPOZYCJĘ

Przygody Rozbójnika Rumcajsa

hol główny Muzeum

od 15 marca 2022

Zapraszamy do zwiedzania! 

Zygmunt Smandzik (1929-2012)- scenograf, reżyser, malarz, dyrektor Teatrów Lalek w Katowicach i Opolu.  Stworzył 170 opracowań plastycznych dla teatrów lalkowych i dramatycznych. W teatrze fascynował się tworzeniem ruchomych obrazów, możliwością  budowania barwnego obrazu za pomocą  aktora doskonałego, jakim jest lalka. Jego plastyczne inspiracje dotyczyły plastyki ludowej polskiej i europejskiej. W  projektach kostiumów lalkowych widoczne są stylizacje kostiumów ludowych w zakresie wzorów, tkanin, kolorystyki 
i motywów plastycznych, w tym najczęściej kwiatowych.  Odwoływał się do także do kostiumu historycznego
i obrzędowego  różnych środowisk. Lalki ubierał w kolorowe stroje z tkanin artystycznych, albo zdobionych koronkami, pasmanterią i różnymi naszywkami. Lalki prezentowane z okazji Światowego Dnia Lalkarstwa pochodzą z przedstawienia „ Przygody rozbójnika Rumcajsa” z 1975 roku dawanego w Teatrze Lalek „Pinokio” w Łodzi. Wykonane z tkaniny kostiumy lalek są wzorowane na lalkach popularnego filmu czechosłowackiego rysunkowego o Rumcajsie, znanego ówcześnie w całej Europie. Rozpoznawalni bohaterowie tego dobranockowego serialu sprzed prawie pół wieku czarują teraz  dzieci i dorosłych.

 oprac. Honorata Sych (Dział Widowisk Lalkowych MAiE)