Dział Okresu Średniowiecza i Nowożytności

Opiekę nad działem sprawują:

mgr Iwona Nowak - adiunkt muzealny 

e-mail iwona.nowak@maie.lodz.pl, tel. 42 6328440, w. 18

mgr Waldemar Stasiak - kustosz

e-mail: waldemar.stasiak@maie.lodz.pl, tel. 42 632 84 40, w. 26

W Dziale gromadzone są i opracowywane materiały zabytkowe obejmujące pełne spektrum chronologiczne badanego okresu, począwszy od początków osadnictwa słowiańskiego na terenach Polski Centralnej (VI/VII - VIII wiek), poprzez okres plemienny (IX - połowa X wieku),  okres piastowski (poł. X - poł. XIII wieku) i późnośredniowieczny (poł. XIII - XV wiek) na czasach nowożytnych kończąc. Prowadzone badania mają na celu pomóc w uzyskaniu  odpowiedzi na szereg pytań, a przede wszystkim na problem, co wniosły historyczne centralne terytoria Polski - dawna ziemia łęczycka, później także sieradzka, do ogólnego dorobku kulturowego i historycznego naszego kraju. Od samego początku Działu jego pracownicy, koncentrowali się na pozyskiwaniu zabytków w wyniku badań wykopaliskowych. Byli zaangażowani w ramach tzw. "Badań Millenijnych" w pracach prowadzonych w Łęczycy (przede wszystkim grodzisko w Tumie) i Gdańsku.   Kolejnymi ważnymi realizowanymi projektami badawczymi były badania nad początkami Sieradza czy też zespołu osadniczego w  Burzeninie nad Wartą. Wówczas też położono wyraźny akcent na badanie środkowopolskich grodzisk, zarówno z okresu wczesnego jak i późnego średniowiecza (tzw. gródki stożkowate), przy czym towarzyszyło temu rozpoznawanie powiązanego z nimi osadnictwa wiejskiego. Wśród grodzisk badano m.in. obiekty w Czerchowie, pow. Zgierz; Rozprzy i Rękoraju w pow. Piotrków Trybunalski, Skoszewach Starych, pow. Łódź Wschodni; czy Szydłowie, pow. Pabianice a także osadę obronną w Barkowicach Mokrych, pow. Piotrków Trybunalski. Od 2009 roku prace Działu koncentrują się na badaniu i opracowaniu materiałów z grodziska oraz osady przygrodowej w Tumie k. Łęczycy, gdzie powstaje oddział zamiejscowy Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi "Tum - Perła Romańskiego Szlaku" z rezerwatem archeologicznym, skansenem i pawilonem wystawienniczym. Z kolei w odniesieniu do gródków stożkowatych, w których wcześniej dostrzeżono związek z rozwojem własności rycerskiej, na szczególną uwagę zasługują badania obiektu w Siedlątkowie nad Wartą, który dostarczył unikalnego zespołu militariów z XIV wieku, w tym fragmentów zbroi z hełmem. Badaniami objęto także szereg cmentarzysk wczesnośredniowiecznych z najważniejszym wśród nich obiektem w Lutomiersku, gdzie zidentyfikowano pochówki o nawiązaniach waresko - rusińskich. Prowadzono również szeroko zakrojone badania nad początkami opactwa cysterskiego w Sulejowie Podklasztorzu, co zaowocowało monografią tego obiektu. Niezwykle cenne były także badania kazimierzowskich zamków w Inowłodzu, Przedborzu i Żarnowie wzniesionych u przepraw przez Pilicę. Z badanych obiektów pochodzą zbiory obejmujące bardzo zróżnicowane kategorie zabytków, począwszy od przedmiotów codziennego użytku (naczynia gliniane, narzędzia) poprzez militaria (fragmenty hełmów i zbroi, miecze, ostrogi, topory, groty) po biżuterię (naszyjniki, srebrne zausznice, kabłączki skroniowe, pierścionki), a także elementy wyposażenia zamków i dworów (figurki szachowe, kafle piecowe, naczynia szklane i metalowe, itp.).

Do najwartościowszych kolekcji można zaliczyć zabytki ze słynnego cmentarzyska w Lutomiersku (XI wiek), z bogatym zespołem ozdób i militariów, z grodziska w Tumie pod Łęczycą, grodziska stożkowatego w Siedlątkowie (XIV wiek) oraz z zamku w Inowłodzu (m.in. kafle piecowe z XVI wieku).

Na koniec 2018 r. w Dziale zainwentaryzowanych było 13 768 nr katalogowych zabytków.