Dział Starszej i Środkowej Epoki Kamienia

Opiekę nad działem sprawują: 
dr Piotr Papiernik - kustosz, 
e-mail: piotr.papiernik@maie.lodz.pl (tel. 632 84 40 wew. 40)

Tematyka badań działu obejmuje przemiany osadnicze w centralnej Polsce w starszej i środkowej epoce kamienia rozpoczynając od najstarszych śladów działalności człowieka na ziemiach Polski Środkowej czyli około 100 000 lat p.n.e., aż po początki rolnictwa około 5300 lat p.n.e. W zbiorach znajdują się zabytki z około 200 stanowisk archeologicznych, głównie pozostałości obozowisk z końca epoki lodowcowej i z wczesnego holocenu datowanych na około 12 000 - 5000 lat p.n.e. Najważniejsze z nich to m.in. materiały za stanowiska w Witowie koło Piątku, gdzie odkryto pozostałości 4 szałasów mieszkalnych i wiele narzędzi krzemiennych oraz kilka z surowców organicznych porzuconych przez ludzi po opuszczeniu obozowiska. Jako najcenniejsze można wymienić także materiały pozyskane ze stanowisk w Mokraczu koło Bełchatowa i w Aleksandrowie Łódzkim. Obydwa obozowiska zostały założone na wydmach, nad jeziorami, wśród bujnie rozwijających się lasów w okresie borealnym i w ciepłym klimacie atlantyckim około 8000 - 6000 lat p.n.e. W takim środowisku polowano na zwierzęta przy pomocy łuku, łowiono ryby uzupełniając pożywienie zbieractwem roślin jadalnych. Odkryto tam ślady szałasów, palenisk oraz pozostałości pracowni, w której wytwarzano narzędzia z krzemienia i z surowców organicznych. Jako wyjątkowe znalezisko na terenie Polski, należy również wymienić ślady po konstrukcji osłony od wiatru. Efektownie prezentują się także paleolityczne, zdobione kościane zabytki z jaskini Dziadowa Skała oraz ze schronisk Ruska Skała oraz Krucza Skała koło Podlesic w pow. zawierciańskim.

Na koniec 2018 r. w Dziale zainwentaryzowanych było 16 490 nr katalogowych zabytków.